Theo như bài viết trước, gaslight là một thủ thuật thao túng tinh thần người khác, khiến sự thật bị bóp méo gây sang hướng có lợi cho người còn lại và bất lợi cho nạn nhân.

Để tránh bị bạo hành tâm lý bởi gaslight, bạn nên tìm hiểu những dấu hiệu của gaslighting để nhận ra khi nào người thân đang tìm cách điều khiển bạn.

Theo như tiến sĩ phân tâm học Robin Stern, những dấu hiệu của nạn nhân gaslighting bao gồm:
• Bạn liên tục tự ngờ vực, chất vấn bản thân
• Trong một ngày, bạn phải nhiều lần tự hỏi rằng liệu mình có quá nhạy cảm
• Bạn thường xuyên cảm thấy hoang mang và tưởng như mình đang hóa điên
• Bạn thường xuyên phải xin lỗi người khác
• Bạn cứ liên tục tự hỏi rằng tại sao rõ ràng bạn đang được đối đãi rất tốt mà bạn vẫn không cảm thấy hạnh phúc
• Bạn giấu diếm thông tin với gia đình và bạn bè để không phải giải thích hoặc viện lý do
• Bạn tìm cách để bao che, viện cớ cho người yêu/vợ/chồng hoặc người đang bạo hành bạn với gia đình và bạn bè
• Bạn bắt đầu nói dối để không phải bị lăng mạ, hoặc vì bạn không muốn thấy người kia tìm cách bẻ cong thực tế nữa
• Việc tự quyết định cho bản thân, kể cả với những chuyện đơn giản, ngày càng trở nên khó khăn với bạn
• Bạn cảm thấy rằng bạn đã từng là một con người rất khác: tự tin hơn, vui vẻ hơn và thoải mái hơn
• Bạn có thể nhận thấy rằng có điều gì đó không ổn nhưng bạn không thể giải thích được điều đó, kể cả với chính mình
• Bạn không tìm thấy niềm vui nữa và cảm thấy vô vọng
• Bạn cứ luôn tự hỏi rằng liệu mình có phải là một người yêu/vợ/chồng/bạn (hoặc nói chung là một người) tốt
• Bạn cảm thấy rằng bạn làm việc gì cũng không xong

Điều bạn cần phải lưu ý rằng, đầu tiên, đây không phải là lỗi của bạn. Thứ hai, bạn không thể thay đổi người đã và đang thao túng tinh thần bạn. Vì vậy, hãy tránh xa mình khỏi người đó một thời gian.

Ảnh: Khánh Linh

Nếu bạn có những dấu hiệu bị thao túng, các bước sau đây là những điều bạn nên làm để hồi phục và thoát khỏi tình trạng ấy:

1. Thổi một làn gió mới vào sự nghi ngờ của bạn
Khi bạn nhận ra bất kỳ điều nào trong số những dấu hiệu ở trên, hãy cảm thông cho chính bản thân mình. “Mình không biết nên tin điều gì. Mình thấy như mình bị điên vậy.” Hãy đối xử ân cần tử tế với trải nghiệm về sự bối rối và nghi ngờ của bạn.

2. Giữ một cuốn sổ ghi chép
Nếu bạn có đủ sự riêng tư, hãy ghi chép lại những suy nghĩ, cảm xúc và cảm giác của mình vì điều đó có thể đem lại sự nhẹ nhõm cho bạn. Nhật ký của bạn có thể đón nhận những ấn tượng mâu thuẫn mà không cần đến sự chắc chắn. Nếu có ai đó hỏi về trí nhớ của bạn, bạn có thể nhìn lại những ghi chép của riêng mình. Nếu những đồ vật xuất hiện và biến mất một cách bí ẩn, bạn có thể chụp lại những bức hình một cách có chiến lược của các khu vực bạn cho là có vấn đề.

3. Lắng nghe bản thân mình
Để xây dựng lại lòng tin vào bản thân và hồi phục sự thật của bạn, hãy lắng nghe những tín hiệu từ bên trong mình với sự tò mò hứng thú. Trong quyển sách Sức mạnh của Sự tập trung (The Power of Focusing), bà Ann Weiser Cornell đã nói về việc Tập trung vào Mối quan hệ Bên trong, một phương pháp đơn giản để kết nối với bản thân mình. Khi bạn chú ý đến một cảm giác hay cảm xúc, bạn có thể làm bạn với nó, lắng nghe sự thật của nó mà không mong chờ nó thay đổi.
• “Một thứ gì đó trong mình đang cảm thấy lo âu, và mình nói xin chào điều đó.”
• “Bụng mình đang cảm thấy căng cứng, và mình nói xin chào điều đó.”
• “Mình không biết mình đang cảm thấy cái gì, và mình nói xin chào điều đó.”

Nếu bạn cảm thấy mình đang phán xét điều bạn để ý, bạn có thể chuyển sự chú tâm lắng nghe của mình đến những điều phán xét đó.

Khi bạn lắng nghe bên trong mình, những cảm giác mơ hồ của bạn sẽ trở nên rõ ràng hơn. Khi những phần của bạn cảm thấy được lắng nghe đủ, chúng sẽ di chuyển và liền lại. Và khi bạn luyện tập lắng nghe, bạn sẽ lấy lại được tự tin vào nhận thức của mình.

4. Làm ngơ những động thái của người bạo hành bạn
Trong bộ phim Gaslight, sự điều khiển của Gregory đối với người vợ của mình là một phần của kế hoạch bí mật để tìm kiếm nữ trang của dì của cô ấy. Đôi khi việc thao túng giúp người đi bạo hành giữ một hình ảnh bản thân mang tính dễ cảm thông hơn, cũng như che giấu sự bạo hành. Trong khi sự thao túng đang diễn ra, sự rõ ràng dường như không còn đó, điều này làm tăng thêm sự bối rối và tự nghi ngờ của nạn nhân.
Bạn không cần phải tìm ra lý do tại sao một người nào đó đang thao túng bạn. Bạn cũng không cần phải dán nhãn một hành vi thành thao túng nữa. Bạn có thể chỉ cần đơn giản nói xin chào sự bối rối và nỗi khát khao được hiểu chuyện gì đang xảy ra.

5. Tìm kiếm sự giúp đỡ
Hỏi những người khác để xác nhận nhận thức của bạn về sự thao túng là một việc rất nên làm. Hãy hỏi bất kì ai bạn tin tưởng, ngoại trừ người bạn nghi ngờ đang thao túng bạn. Để chắc chắn hơn, bạn cũng đừng nên hỏi những người có khả năng đang bắt tay với người đang bạo hành bạn. Nếu không may, những người bạn tin tưởng không nhận biết chuyện gì đang xảy ra và họ cũng không có những quan sát từ khoảnh khắc này tới khoảnh khắc kia của bạn, hãy chuyển sự chú ý của bạn đến điều gì đúng với bạn.

Thay vì bỏ phiếu xem những nhận thức của bạn là đúng hay sai, hãy tìm kiếm những người ủng hộ bạn việc chấp nhận tất cả những nhận thức của mình.

6. Xây dựng lại lòng tin vào bản thân
Trong khi bạn sửa chữa lại mối quan hệ của mình đối với bản thân, những hậu quả của sự thao túng sẽ dần dần phai đi. Qua thời gian, những ranh giới của bạn sẽ lành, và bạn sẽ nói không với hành vi bạo hành tinh thần một cách tự nhiên.

7. Tìm đến một nhà trị liệu tâm lý hoặc người có chuyên môn tham vấn tâm lý

Hãy gặp họ vì họ là những người có chuyên môn, và họ chắc chắn sẽ giúp bạn them bình tĩnh, khỏe mạnh và kiểm soát cảm xúc của mình tốt hơn.

8. Chơi với những người làm bạn cảm thấy an toàn

Hãy tìm đến những người khiến bạn cảm thấy tích cực và tin tưởng bạn. Những người đó có thể là người trong gia đình, bạn bè, hay thậm chí là người lạ trên mạng xã hội. Vì bạn biết đấy, bạn không một mình đâu.

Điều bạn không nên làm:

1. Tranh cãi: Bạn đang phí thời gian của mình. Giữ lấy bằng chứng ấy và nói với bản thân bạn hoặc những người tin bạn. Nói với những người đã muốn thao túng bạn vì bạn đang nói ra sự thật chỉ tổ làm bạn mệt mỏi hơn.

2. Nghĩ rằng bạn có thể sửa chữa tình huống ấy nhưng bạn lại không làm gì cả.

3. Nói và giải thích với những người thân cận hoặc có quan hệ mật thiết với người gaslight bạn (ví dụ bạn bè, đồng nghiệp hoặc cấp dưới của người đó), vì nó sẽ không đem lại kết quả gì đâu.

4. Uống rượu và sử dụng chất kích thích: Lạm dụng nó sẽ khiến cuộc đời bạn trở nên tăm tối hơn rất nhiều và lúc đấy thì rất khó để người khác có thể giúp bạn được nữa.

5. Nghi ngờ chính mình và nghĩ rằng mình sai, mình cần phải nhượng bộ: Bạn có thể muốn êm chuyện và không cãi nhau với người đó, những hãy biết mình đúng và tỉnh táo ở đâu.

Tổng hợp: KLinh

Nguồn:

http://www.whiteheathervn.com/tigravem-hi7875u/gaslight

http://www.loveisrespect.org/content/what-gaslighting/

https://www.quora.com/How-do-you-combat-someone-gaslighting-you